Aksaray’ın Mamasun Köyü'nde doğan bir çobanın hikâyesi, aradan geçen yüzyıllara rağmen hem Anadolu’da hem de Avrupa’da yaşamaya devam ediyor. Hristiyanlar için Aziz Mamas, Müslümanlar için Şammas Baba olarak bilinen bu figürün efsanesi, yalnızca bir azizlik anlatısı değil; aynı zamanda İspanya'nın ünlü futbol kulübü Athletic Bilbao’nun kimliğini şekillendiren bir sembole dönüştü.

MS 3. yüzyılda, Kapadokya bölgesinde —bugünkü Aksaray civarında— yaşadığı kabul edilen Aziz Mamas, Hristiyanlığı açıkça yaydığı için Roma İmparatorluğu tarafından işkenceye uğradı. En bilinen efsaneye göre, aslanlara atıldı ama aslanlar ona zarar vermek yerine, onun ayaklarına kapanarak itaât ettiler. Bu mucize nedeniyle aziz ilan edilen Mamas, daha sonra bir asker tarafından öldürüldü.

Aziz Mamas, özellikle Kıbrıs, Yunanistan, Fransa ve Anadolu'da derin bir kültle anılmış; adına kiliseler, çeşmeler ve türbeler yapılmıştır. Bugün bile Aksaray’ın Mamasun (Gökçe) Köyü’nde adına atfedilen kutsal bir ziyaret noktası bulunmaktadır. Hatta halk arasında “Şammas Baba” adıyla, Müslümanlar tarafından da bir ermiş olarak kabul edilmiştir.

Athletic Bilbao’nun stadyumu San Mamés, adını işte bu azizden almaktadır. 1913 yılında Bilbao’da inşa edilen ilk stat, Aziz Mamas’a adanmış eski bir şapelin yakınına yapılmıştı. Halk, buraya doğal olarak “San Mamés” demeye başladı. Bugünkü modern stat da bu adı sürdürmektedir.

Ve elbette, asıl efsane burada can buldu: Aslanların arasında sağ çıkan azizin hatırasına, Bilbao futbolcularına “San Mamés’in Aslanları” denilmeye başlandı. Takımın bugünkü lakabı olan "Los Leones" (Aslanlar) da bu mitolojik anlatıya dayanır. Kulübün genç takımı ise “yavrular” (İspanyolca ‘cachorros’, Baskça ‘lehoikumeak’) olarak anılır.

Aziz Mamas’ın Aksaray’dan başlayan yolculuğu, sadece dini metinlerde değil, futbol sahalarında da hayat bulmaya devam ediyor. Türkiye’de fazla bilinmeyen bu hikâye, Anadolu kültürünün Avrupa'daki izlerine çarpıcı bir örnek sunuyor.

Bilbao’da bir stadyum, bir futbol kimliği ve bir efsane, Aksaraylı bir çobanın hatırasıyla yaşamaya devam ediyor.