Vereceğimiz bu ipuçlarıyla artık siz de “Cemil, Cemil olabilir mi? Suat, Suat olabilir mi?” demeden daha önce duyduğunuz ya da tanıştığınız birinin ismini direkt söyleyebilirsiniz. “Vallahi hatırlayamadım” demeden önce bu ipuçlarına bakarsanız, birçok ismi kolaylıkla hafızanızda tutabilirsiniz.

Quarterly Journal of Experimental Psychology'de yer alan çalışmalar, isimleri hatırlama konusunda yüzlerden daha iyi olduğumuzu ortaya koyuyor. Ancak kimi durumda ise tam tersi geçerli. Bir yüzü tanıyabilirsiniz ama ismi ilk anda aklınıza gelmeyebilir. Bu durumun arkasında ne var? Hipokampus!

Dallas'taki UT Southwestern/Texas Sağlık Kaynaklarında nörolojik cerrahi profesörü olan Dr. Bradley Lega, "Hipokampus, zihnimizde ilişkili olmayan iki şeyi alıp bir araya getirme becerimizin anahtarıdır" diyor. İsmi ve yüzü zihninizde daha önce ilişkilendirilmemiş biriyle tanıştığınızda, hipokampüsünüz bu şeyleri tek bir hafızada bir araya getirmede önemli bir rol oynar. Bu da o kişiye nasıl hitap edeceğinizi bilmenizi sağlar.

Biriyle tanıştığınızda, o kişi hakkında daha fazla bilgi edinmek yerine onu becerileriniz ve uzmanlığınızla etkilemeye odaklanabilirsiniz. Karşı tarafla diyalog kurmaya kalkmadan sürekli kendiniz hakkında bilgi verebilirsiniz. Bunlar da haliyle karşı tarafla aranıza bir duvar örebilir ve karşınızdakinin ismi o duvara çarparak beyninizin derinliklerine ulaşamadan kulaklarınızdan sıyrılıp gidebilir.

Büyük bir hafıza ustası ve Unlimited Memory kitabının yazarı Kevin Horsley, "En büyük sorunlardan biri, insanların aslında ismi duymamalarıdır" diyor ve ekliyor "Gerçekten konsantre olamıyorlar çünkü karşı tarafı dinlemek yerine ilginç olmaya çalışıyorlar". Sonuç olarak, dinlemek için zaman ayırmadığınız bir ismi aklınızda tutmanız zor olabiliyor.

Bu yüzden karşı tarafın ilgisini sözlerinizde toplamak yerine ona onun hakkında sorular sorarak ya da onu dinleyerek onun adını aklınızda tutmanızı kolaylaştırabilirsiniz. Burada iyi bir dinleyici olmanın irfanından söz etmiyoruz elbette. Sonuçta yeni tanıştığınız bir insana atfedeceğiniz önem derecesi sizi bağlar, ancak iyi bir dinleyici olmaya çalışmak isim hafızanızı geliştirir.

Okulda yeni bir konu çalıştığınızda veya iş yerinde bir sunuma hazırlandığınızda, konuyu öğrenmeniz zaman alır. Bilgileri bir kez öğrenip dakikalar içinde hatırlayabileceğinizi varsaymak pek mantıklı sayılmaz. Bunun yerine, bir sınavdan veya müşteriyle yapılacak bir toplantıdan önce konuyu çalışır ve gözden geçirirsiniz. Aynı şey biriyle bir kez tanışıp adının aklınızda canlanmasını beklemek için de geçerlidir. Lega bunu "dil ucu fenomeni" olarak tanımlıyor. İsmi hatırlayamazsınız çünkü doğru düzgün öğrenmemişsinizdir. Hatırlama yeteneğinizi geliştirmenin birkaç yolu vardır.

Kısa bir süre önce zihninizden çıkardığınız bir şeyi hatırlamak daha kolaydır. Lega, ilk karşılaşmanızdan kısa bir süre sonra birine tekrar dönmenizi öneriyor. Yeni bir işe başlarken, bir kursa giderken yeni tanıştığınız biri adınızı söyledikten sonra kendi adını söyleyebilir. "Merhaba Cemil" diyebilir ve iki dakika sonra "Pardon, Cemil mi dediniz?" diye ona tekrar sorabilirsiniz. Bunu yapmanız, ismi daha sonra anımsayıp anımsamayacağınızın da bir belirleyicisi olacaktır. Bu nedenle, mümkün olduğunda ismi bir kez hatırlamak bile, onu zihninizde sağlamlaştırmanıza yardımcı olacaktır.

Diyelim ki unutmayacağınızdan emin olduğunuz ortak bir isme sahip bir iş arkadaşınızla tanıştınız. Ancak birkaç saat sonra koridorda o kişinin yanından geçtiğinizde ne dediğini unutmuş oluyorsunuz. Uzmanlar, "Sorun, bilişsel bir çaba göstermemiş olmanızdır" diyor ve ekliyor: "İsmi zihninizde oluşturmadığınız için unuttuğunuz isim de o olacaktır."

Birinin adını duyduktan sonra tekrar edin. "Tanıştığımıza memnun oldum, Suat" diyebilir, ardından isme bir anlam yükleyebilirsiniz. Horsley'in durumunda bir at hayal edebilirim ya da zihnimde bir atın kişnemesini duyabilirim. Horsley, bir kişinin ismini duyduktan sonra 20 saniyelik bir zaman dilimi içinde o isimde bir anlam bulmanızı öneriyor.

Telefonunuzdaki not uygulamalarını kullanın. Biriyle tanıştıktan sonra adını, o kişiyle ilgili birkaç bilgiyi (mesleği, ortak özelliklerinizi) ve nerede tanıştığınızı girin. Ayrıca Evernote, Google Keep ve Trello'yu da kullanabilirsiniz. Hatırlatıcıyı elinizin altında tutarsanız, gözden geçirip isim ya da diğer ayrıntıları hatırlama olasılığınız daha yüksek olur.

Günümüzde sosyal medya bizler için iyi birer kartvizit olma özelliği taşıyor. LinkedIn, Instagram, Twitter veya diğerleri… Bunlar insanların birbirini hatırlamasını da kolaylaştırabilecek özellikler barındırıyor. 
Biriyle tanıştıktan sonra sosyal medya üzerinden bağlantı kurabilirsiniz. LinkedIn iş bağlantıları için idealken, Twitter ve Instagram daha doğal ve dostane iletişim sağlayabilir. Sonuçta bu tarz uygulamalarda profil resimlerinin yanında insanların isimlerini de görebiliyorsunuz ve bu onların kafanızda pekişmesini sağlar.

Birçok konferans ve iş toplantısı yüz yüze yerine çevrimiçi olarak devam ederken, hafıza becerilerinizi geliştirmek için şimdi bu fırsatı değerlendirin. Daha da önemlisi, zihniyetinizi değiştirmeyi düşünün. Her beceride olduğu gibi, bu beceride de ustalaşamayacağınızı düşünüyorsanız, kendinizi geliştirmek için çaba göstermeyebilirsiniz. Horsley, "İsimler için iyi ya da kötü hafıza diye bir şey yoktur" diyor. "Sadece iyi ya da kötü bir hafıza stratejisi vardır."