Dondurulmuş ürünler, en olgun dönemlerinde toplanıp hemen saklandığı için kimi zaman daha besleyici. Üstelik bu yöntem gıda israfını azaltmaya da yardımcı oluyor.

Dondurulmuş gıdalar genellikle toplumda olumsuz bir algıya sahip olsa da araştırmalar, taze ürünler kadar sağlıklı, hatta bazen daha sağlıklı olabildiklerini söylüyor. Mısır, havuç, brokoli, ıspanak, bezelye, yeşil fasulye, çilek ve yaban mersini gibi sebze ve meyvelerin besin değerlerini karşılaştıran bir çalışmada, dondurulmuş ürünlerdeki vitaminlerin taze ürünlerle “aşağı yukarı aynı, hatta zaman zaman daha yüksek” olduğu bulundu. Diğer araştırmalar da dolapta saklanan taze ürünlerin yalnızca birkaç gün içinde besin değerini kaybedebildiğini göstererek bu sonucu destekledi.

“Toplumda, dondurulmuş gıdaların kötü olduğu ve daha fazla işlendiği için daha az besleyici olduğu yönünde bir algı var,” diyor Washington’da yaşayan diyetisyen Caroline Thomason. “Ama bu aslında doğru değil.”

Beslenme uzmanlarının dondurulmuş ve taze gıda arasındaki farklar hakkında bilmenizi istedikleri ve hangisini tercih etmeniz gerektiğine dair önemli bilgiler ise hemen aşağıda.

Uzmanlara göre meyve ve sebzeler, en besleyici olgunluğa ulaşmış olduklarında toplanmalıdır. Ancak günümüzde nasıl satılacağı, ne zaman hasat edileceğini belirliyor.

Marketlerde satılan taze ürünler, genellikle tam olgunlaşmadan toplanabiliyor, böylece alışveriş sepetinize ulaşana kadar geçirdikleri zamanda bile bozulmamış olur. Diyetisyen Thomason’a göre, bu süreç genellikle bir ila iki hafta sürebiliyor.

Öte yandan, dondurulmuş ürünler genellikle en olgun dönemlerinde toplanıyor, birkaç saat içinde haşlanıyor-pişiriliyor ve azot kullanılarak paketleniyor. Bu işlem, besin değerlerini korumaya yardımcı oluyor.

Ayrıca, dondurulmuş ürünler genellikle daha uygun fiyatlıdır ve buzdolabındaki taze ürünlere göre daha uzun süre dayanır, böylece gıda israfını azaltmaya da yardımcı olabilir.

Marketlerden alınan taze ürünler, uzun nakliye sürelerine rağmen hâlâ bol miktarda besin içeriyor elbette. Ancak çiftçilerin yetiştirdikleri ürünleri doğrudan bize ulaştırdıkları halk pazarlarında satılan ürünler, elbette daha fazla besin değerine sahip. Çünkü yerel çiftçilerin yetiştirdiği meyve ve sebzeler, çiftlikten pazara daha kısa bir mesafe kat ederken, markette satılan ürünler ülke içinde farklı şehirler arasında, hatta kimi ithal menşeili olanlar uluslararası olarak taşınıyor.

Pazardan alışveriş yaparken, "muhtemelen çiftçilerin ürünü toplamasının üzerinden yalnızca bir veya iki gün geçmiş oluyor, yani gerçekten çok taze ürünler alabiliyorsunuz," diyor Thomason. “Ayrıca, yerel ve küçük çiftlikler söz konusu olduğunda, sebze ve meyveler büyük ölçekte üretilmedikleri için toprak daha sağlıklı, dolayısıyla ürünler daha fazla besin içeriyor.”

ABD Tarım Bakanlığı’na (USDA) göre, işlenmiş gıda, doğal durumu bozularak, herhangi bir şekilde değiştirilmiş ürün anlamına geliyor. Bu, yıkama, doğrama, dondurma, pastörizasyon, pişirme veya paketleme gibi işlemleri içerebiliyor.

Genellikle taze ve “doğal” yiyeceklerin her zaman işlenmiş gıdalardan daha sağlıklı olduğu düşünülse de durum tam olarak böyle değil. Beslenme uzmanları, çeşitli seviyelerde işlenmiş gıdalara da diyetlerde yer verilebileceğini söylüyor.

Bu yüzden araştırmacılar yaklaşık yirmi yıl önce NOVA sınıflandırma sistemini geliştirdi. Bu sistem, gıdaları dört gruba ayırıyor:

1. İşlenmemiş veya minimum işlenmiş gıdalar (taze ve dondurulmuş meyve, sebze, etler gibi),
2. İşlenmiş mutfak malzemeleri (zeytinyağı, bal gibi),
3. İşlenmiş gıdalar (ekmek, konserve balık gibi),
4. Ultra işlenmiş gıdalar (şekerli içecekler, cips, şekerlemeler gibi).

Bu sınıflandırmaya göre, dondurulmuş ürünler minimum işlenmiş gıdalar arasında yer alıyor, ancak beslenme uzmanları bunun endişe edilecek bir durum olmadığını belirtiyor.

“İnsanlar, taze gıdaların her zaman en iyisi olduğuna inanıyor ve daha az işlem görmüş olanın daha sağlıklı olduğunu düşünüyor,” diyor Sakaida. “Ancak sağlıklı beslenmeyle ilgili çok fazla korku yaratan mesaj var ve bunlar konuyu fazla basitleştiriyor, sürdürülebilir olmayan alışkanlıklara yol açabiliyor.”

Beslenme uzmanları, sebze ve meyveleri tüketmenin en iyi yolunun tek bir seçeneğe bağlı kalmak olmadığını söylüyor.

“Sadece dondurulmuş brokoli alın çünkü besin değeri daha iyi korunur’ diyemem,” diye açıklıyor Thomason. “Dondurulmuş sebzeler besin değerini koruyacaktır. Ancak taze ürünleri tercih etmek için de birçok neden olabilir: Daha lezzetlidir, daha iyi bir dokuya sahiptir.”

Daha fazla dondurulmuş ürün tüketmek genellikle iyi bir fikirdir, özellikle tasarruf etmek veya mevsim dışı ürünlerden faydalanmak istiyorsanız. Ancak genel olarak, dondurulmuş, marketten alınan ve çiftçi pazarından gelen sebze ve meyvelerin tümü sağlık açısından faydalıdır ve dengeli bir beslenmenin parçası olabilir.

Sakaida, yeni çıkacak yemek kitabında hem taze hem dondurulmuş malzemeler içeren tarifler sunduğunu belirterek, “Ben hepsini kullanıyorum,” diyor. “Eğer erişimimiz varsa, bence hepsinin diyetimizde bir yeri var… Dondurulmuş ürünlerin daha değersiz görülmemesi gerektiğini düşünüyorum, sadece farklı kullanım alanları var.”

Her iki diyetisyen de dondurulmuş ürünlerin sağlıksız olduğu yönündeki efsanelerin çürütülmesinin, sağlıklı beslenme konusunda insanların sahip olduğu “ya hep ya hiç” bakış açısını kırmak için önemli bir adım olduğunu söylüyor.

Thomason, “Biri diğerinden daha iyi veya kötü değil,” diyor. “Sonuçta, ister dondurulmuş ister taze ürün tüketiyor olun, önemli olan sebze ve meyve tüketiyor olmanız. Ve bu, kutlanması gereken bir şey.”