Daha az çalışmak büyük bir çaba gerektirir. Dört günlük çalışma düzenini deneyen şirketlere bir sorun.

Kaliforniya merkezli online kıyafet satıcısı ThredUp, yaklaşık 300 çalışanını pazartesiden perşembeye çalışacakları bir düzene taşıdı. Bu durum, toplantıları azaltma, uzun mailleşme süreçlerini kısaltma ve en önemli işlere odaklanma anlamına geliyordu. Çalışma haftasının kısa olması yoğunluğa sebep olabiliyor ve işler bazen cumaya da sarkabiliyordu. Ancak çalışanlar yeniden enerji toplamak için daha fazla zamana sahip olmanın buna değdiğini söylediler.

Bir zamanlar çalışanların hayali olan dört günlük, yani 32 saatlik çalışma haftası, yüzlerce işverenin bu programı denemesiyle ve işletmelerin geleneksel çalışma yöntemlerini yeniden değerlendirmesiyle güç kazanıyor.

Kısaltılmış iş haftalarını deneyen şirketler, bu uygulamanın daha mutlu ve sağlıklı çalışanlar, daha az işten ayrılma ve daha çok iş başvurusu ile sonuçlandığını; genellikle üretkenlik kaybının çok az olduğunu veya hiç olmadığını söylüyor.

ThredUp, dört günlük çalışma haftasını denemeye başladığında, gereksiz toplantıları azaltmak en büyük hedeflerden biriydi. Bölüm başkanları, gerçekten gerekli olanları inceledikten sonra toplantıları yaklaşık %20 oranında azalttı. 

Yöneticiler ve çalışanlar, daha verimli toplantılar yürütme ve daha az e-posta gönderme konusunda eğitildi. Çalışanların %90'ından fazlası, dört günlük çalışma sisteminin üretkenliklerini artırdığını söyledi.

Öte yandan işgücü analitiği yazılımı sağlayıcısı ActivTrak'ın verilerine göre, haftada dört gün çalışan işverenlerin çoğu daha verimli çalışmıyor gibi görünüyor. ActivTrak'ın üretkenlik laboratuvarının başkan yardımcısı Gabriela Mauch, bu durumun yönetimin ekiplerin çalışma şeklini yenilememesinden kaynaklı olabileceğini söylüyor.

Bu yıl, beş gün çalışmaya geri dönmeden önce Scott Hendler, Texas'taki 16 kişilik hukuk firmasında bir buçuk yıl boyunca dört günlük çalışma sistemini denedi. Gözlemleri doğrultusunda insanların çalışma biçiminde çok az değişiklik olduğunu söyledi çünkü oradaki asıl fikir, daha uzun hafta sonları için beş günlük iş yükünü dörde sıkıştırmaktan ibaretti.

Hendler, bu çalışma düzenini işler hâle getirmek istediğini belirtiyor: “Sadece teoriyi nasıl üretken bir şekilde uygulayacağımı bilmiyorum.”

Henry Ford, montaj hattındaki yeniliklerle birlikte daha sıkıştırılmış bir programın işi daha verimli hâle getireceğini öne sürerek 1920’lerde standart çalışma haftasını altı günden beş güne indirmişti. O zamandan beri, teknolojik ve ekonomik ilerlemelerin daha az çalışmamızla sonuçlanacağı yönündeki tahminler gerçekleşmedi. 1956’da dönemin Başkan Yardımcısı Richard Nixon, dört günlük bir çalışma haftasının “çok uzak olmayan bir gelecekte” çoğu Amerikalı için gerçek olacağını açıklamıştı.

Dört günlük çalışmanın global şirketler için saat farkından dolayı erişilemez bir model olabileceği de düşünülüyor. Unilever ve Samsung gibi birkaç büyük marka, sınırlı bir temelde dört günlük çalışma denemesi yaptı ancak yine de bu modeli benimseyenlerin çoğu çok daha küçük firmalar oldu.

Stanford Üniversitesi’nde ekonomist olan Nicholas Bloom, çoğu işletmenin haftanın beşte birini kullanmayıp üretkenliği koruyabileceğinin şüpheli olduğunu söylüyor. 

 “Yöneticilerle konuştuğumda konuyu oldukça aşağılayıcı bulduklarını belirtiyorlar; bunun haftanın bir gününü tamamen boşa harcamak anlamına geldiğini iddia ediyorlar” diyor.

İnsanlara daha fazla boş zaman vermek için daha uygun bir yaklaşımın, dört günlük ücret karşılığında dört günlük program seçeneği sunmak olduğunu söylüyor. “Fakat bu yeni bir fikir değil” diye de ekliyor. “Buna part-time çalışma denir.”

Avustralya'daki kurumsal inovasyon ve girişim hızlandırıcısı Collective Campus’un genel müdürü Steve Glaveski’ye göre, dört günlük bir hafta, hâli hazırda sıkı çalışan işletmeler için daha az potansiyel barındırıyor.

Collective Campus, birkaç yıl önce kısa süreli olarak altı saatlik iş günü denemesinin ardından haftada dört günlük çalışmayı test etti. Günlük çalışma saati kısaldıkça, çalışanlar önceliklerini belirleyerek, temel görevleri otomatikleştirerek veya dış kaynak kullanarak daha verimli hâle gelmişti. Glaveski, cuma günlerini de çıkarsalar ne olacağını görmek istedi.

Durumu değerlendirmek için yapılan bir ankette ekip, duygusal sağlık durumlarını öncekine göre biraz daha yüksek puanladı ancak gelir, pazarlama fırsatları ve diğer kıstaslarla ölçülen verimlilik %20 oranında düştü.

Dört günlük çalışmanın (özellikle 8 saatten fazla çalışıldığında) optimal olmadığı ve araştırmaların, çoğu insanın verimli çalışma için harcayabileceği maksimum sürenin dört saat olduğunu ortaya koyduğu belirtildi. Bundan sonra odak hızla azalıyor.

Daha verimli çalışmak üzerine bir kitap yazan Glaveski, “Dört gün ve sekiz saatlik çalışmada, hâlâ bu zamanın çoğunu yüzeysel işlere harcıyor olacaksınız,” dedi.

İlk başta, çalışma haftasını yoğunlaştırmak, online personel bulma platformu olan Qwick’teki bazı liderlere mantıksız geliyordu.

2021’in sonlarıydı ve şirket, ilk Covid-19 karantinalarında çalışanlarının üçte ikisini işten çıkardıktan sonra, şu anda kalabalık olan restoranlara, stadyumlara ve etkinlik alanlarına personel bulmak için normalde sahip olduğu işin üç katı işlerle karşı karşıya kaldı. Şirketin pazarlama müdürü Retta Kekic, Qwick'in çalışanlarının zaten haftada beş gün çalışmaktan yorulduğunu söyledi.

Kekic bu fikir hakkında “Bu pek doğal gelmiyor. Daha az çalışırsak büyümeye nasıl devam edeceğiz?” diye düşünüyordu ancak çalışanlar tükeniyordu. 

Qwick, temelleri atmak ve daha fazla süreci otomatikleştirmek için 3 buçuk ay harcadı. Deneyin üzerinden bir yılı aşkın bir süre geçtikten sonra Qwick’e yapılan iş başvuruları iki kattan fazla arttı.

Pazartesiden perşembeye kadar çok yoğun hissetmemek için, Qwick patronları ara sıra “happy hour” düzenliyor. 

Bazen cumartesi günleri bile bir kafede çalıştığı 10 yıllık kariyerinin ardından Kekic, cuma günleri bir meslektaşına veya ekibine mesaj göndermemesi gerektiğini zaman zaman kendine hatırlatması gerektiğini söylüyor.

ThredUp'tan Naumenko, geleneksel beş günlük programa dönmeyi hayal bile edemiyor. Cuma günlerini artık ev işlerine, alışverişe ve ailesine ayırıyor. “Ailelerimiz için de yeni bir hayat” diye ekliyor.