Portekiz ve İspanya'da dün öğle saatlerinde başlayan ve 15 saat süren elektrik kesintisinin ardından şehirlerde hayat normale dönmeye başladı.

Portekiz haber ajansı Lusa'nın aktardığına göre, elektrik dağıtım şirketi E-Redes, gece yarısından itibaren 424 trafo merkezinin kısmen yeniden devreye alındığını bildirdi. Ülke genelinde 6,2 milyon aboneye hizmet verdiklerini belirten şirket yetkilileri, elektrik arzının ne zaman tamamen normale döneceğinin ise henüz netlik kazanmadığını ifade etti.

İlk raporlar, Avrupa genelinde elektrik şebekesinde bir sorun yaşandığını gösterirken, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, başkanlık ettiği kriz toplantısının ardından yaptığı açıklamada kesintinin nedeninin hâlâ kesin olarak belirlenemediğini bildirdi. Krizin büyüklüğü ve etkileri göz önüne alınarak dün akşam İspanya’da olağanüstü hâl ilan edildi.

Sanchez, İspanya'nın tarihinde eşi benzeri görülmemiş bu sistem çöküşü sırasında elektrik şebekesinin yalnızca beş saniye içinde 15 gigavatlık, yani ülkenin toplam elektrik talebinin %60’ına denk gelen bir kayba uğradığını açıkladı. Bu ani düşüş, trafikten internete, metrodan havalimanlarına kadar birçok sistemi devre dışı bıraktı. Ancak gece boyunca süren yoğun çalışmalar sonucunda İspanya’da elektrik talebinin %99,95’i yeniden karşılanmaya başladığı duyuruldu. 

Madrid ve Barselona’daki metro seferlerinin büyük kısmı yeniden işler hâle geldi. Dün gün boyu, özellikle Madrid'de trafik ışıklarının devre dışı kalması nedeniyle yoğun araç trafiği oluştu, Barajas ve El Prat havalimanlarında uçuşlarda gecikmeler yaşandı.

Portekiz’de de benzer sorunlar yaşanırken, ülkenin enerji operatörü REN, kesintinin "harici kökenli olağanüstü bir olay" nedeniyle meydana geldiğini ve sabah saatlerinde sistemin tamamen stabilize edildiğini duyurdu. Portekiz’in E-Redes şirketi ise kesintinin Avrupa genelindeki enerji şebekesindeki bir voltaj dengesizliğinden kaynaklandığını bildirdi. 

Öte yandan, Portekiz tarafı kesintinin İspanya şebekesindeki bir arızadan kaynaklandığını ve bu arızanın, aşırı sıcaklık değişimlerinin tetiklediği “anomalik salınımlar” nedeniyle yüksek gerilim hatlarında oluştuğunu belirtti. 

Fransa’nın güneybatısındaki Alaric Dağı’nda çıkan ve enerji hatlarını etkileyen bir yangının da nedenlerden biri olabileceği değerlendiriliyor.

Portekiz’in şebeke operatörü REN’in başkanı João Faria Conceição, sabah saatlerinde İspanya’dan daha ucuz olan güneş enerjisi kaynaklı elektrik ithal ettiklerini, bu nedenle kesintiye karşı savunmasız kaldıklarını söyledi.

“Biz çevre ülkeyiz” diyen Conceição, İspanya’nın Fransa ve Fas’tan destek alabildiğini, ancak Portekiz’in acil durumda başvurabileceği bir ülke olmadığını vurguladı.

İspanyol petrol şirketi Moeve ise kriz sonrası üç büyük rafinerisinin faaliyetlerini geçici olarak durdurduğunu açıkladı. İspanya'da serbest çalışanları temsil eden kuruluşlar, özellikle turizm ve perakende sektörlerinde toplam ekonomik kaybın 1,3 milyar Euro’ya ulaşabileceğini tahmin ediyor.

Elektrik sisteminin hassas yapısı göz önüne alındığında, 2003’te İsviçre’de bir ağaca çarpan hattın tüm İtalya’yı elektriksiz bırakması gibi benzer senaryoların tekrarlandığına dikkat çekiliyor. Siber saldırı ihtimali ise şimdilik yetkililer tarafından reddedilmiş durumda.