Çin merkezli DeepSeek şirketi, geliştirdiği yeni yapay zeka modeli DeepSeek-R1 ile dikkatleri üzerine çekti. High-Flyer Capital Management tarafından desteklenen şirket, yalnızca 2 bin Nvidia çipi kullanarak ve 5,6 milyon dolarlık bir maliyetle bu modeli geliştirdiğini söylüyor.

Google ve OpenAI gibi büyük oyunculara kıyasla çok daha düşük maliyetle ve kısa sürede tamamlanan model, hızla küresel pazarda yaygınlaştı.

DeepSeek’in web sitesinde yayınlanan kriterlere göre R1, OpenAI, Meta ve Anthropic gibi Amerikan rakiplerinin gelişmiş modellerini geride bıraktı. R1’in 5,6 milyon dolarlık maliyetinin yanında bu şirketler, modellerini geliştirmek için milyarlarca dolar harcamış durumda.

DeepSeek'in R1 modeli, Meta'nın Llama modeli gibi açık kaynaklı bir yapıya sahip. Diğer tarafta başlangıçta tüm insanlığa fayda sağlamak amacıyla açık kaynaklı bir şirket olarak kurulan OpenAI, son zamanlarda kapalı kaynak modeline geçiş yapmıştı.

R1’in piyasaya sürülmesi, iyi finanse edilen Amerikan şirketlerinin teknik üstünlüklerini koruyup koruyamayacağı konusunda hararetli bir tartışma başlattı. Bugün OpenAI ve Google'ın DeepMind’ı gibi şirketler, akıl yürütme modellerindeki birçok ilerlemenin arkasında yer alıyor.

DeepSeek-R1, App Store gibi uygulama mağazalarında ABD merkezli ChatGPT’yi geride bırakarak en çok indirilen yapay zeka uygulaması olmayı başardı. Bu büyük başarı, şimdiden çip sektöründe dalgalanmalara yol açtı ve dünya genelinde çip üreticisi şirketlerin hisse senetlerinde değer kaybı yaşandı.

Hollandalı çip ekipmanları üreticisi ASML'nin hisseleri yüzde 8 düşerken, ABD merkezli Nvidia ve Broadcom hisselerinde piyasa öncesi işlemlerde kayıplar yüzde 14'e kadar ulaştı. AMD’nin hisselerinde ise yüzde 4’e yakın bir gerileme gözlendi.

Bu dalgalanma, Intel’in hisselerinde yüzde 3,4, Qualcomm’da yüzde 1,3 ve Arm’da yüzde 2,4 oranında düşüşe neden oldu. Teknoloji devlerinden Microsoft’un hisseleri yüzde 3,3, Meta’nın yüzde 3,47 ve Amazon’un ise yüzde 0,24 oranında değer kaybetti.

DeepSeek ayrıca ABD’nin Çin’e yönelik getirdiği yarı iletken kısıtlamalarını aşarak bu başarıyı elde etti. Bu kısıtlamalar, Nvidia’nın H100 gibi dünyanın en güçlü çiplerine Çin’in erişimini kesmişti. Ancak DeepSeek’i geliştiren laboratuvarın başarısı, ya bu kuralları aşmanın bir yolunu bulduğunu ya da Washington’ın yaptırımlarının beklenildiği kadar etkili olmadığını gösteriyor.

Microsoft CEO’su Satya Nadella, İsviçre’nin Davos şehrinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda, “DeepSeek’in yeni modelini görmek çok etkileyici. Hem açık kaynaklı bir model oluşturmayı hem de verimli hesaplama süresiyle çalışan bir model geliştirmeyi son derece etkili bir şekilde başarmışlar,” diye konuştu. “Çin’den gelen bu gelişmeleri çok ama çok ciddiye almalıyız.”

Scale AI CEO’su Alexandr Wang ise CNBC’ye verdiği bir röportajda, ABD ve Çin arasındaki yapay zeka yarışını bir “yapay zeka savaşı” olarak tanımlıyor. Olaya farklı bir açıdan yaklaşan Wang, Çin’in düşünüldüğünden çok daha fazla Nvidia H100 GPU’suna sahip olduğuna inanıyor.

DeepSeek, ABD’li ve Batılı teknoloji uzmanları arasında ciddi bir endişeye yol açmış durumda. Ayrıca OpenAI ve diğer büyük teknoloji şirketlerinin, daha güçlü modeller geliştirmek adına giderek daha fazla para ve hesaplama gücü harcama stratejileri sorgulanıyor.

Buna karşın, bazı Batılı teknoloji liderleri DeepSeek’in hızla yükselişine olumlu bir bakış açısıyla yaklaşıyor. Mosaic tarayıcısının öncülerinden, Netscape’in kurucu ortağı ve Andreessen Horowitz (a16z) girişim sermayesi şirketinin ortaklarından Marc Andreessen, X platformunda şöyle bir paylaşımda bulundu:

“DeepSeek R1, şimdiye kadar gördüğüm en etkileyici ve şaşırtıcı atılımlardan biri. Açık kaynak olarak sunulması ise tüm dünyaya büyük bir armağan oldu. 🤖🫡”

Meta’nın Temel Yapay Zeka Araştırma (FAIR) bölümü Baş Yapay Zeka Bilimcisi Yann LeCun ise LinkedIn hesabında şu yorumu paylaştı:

“DeepSeek’in performansını görüp şöyle düşünenler için:
‘Çin, yapay zekada ABD’yi geçiyor.’
Bu yanlış bir okuma.
Doğru okuma şu:
‘Açık kaynaklı modeller, tescilli olan modelleri geride bırakıyor.’

DeepSeek, açık araştırma ve açık kaynaktan (örneğin Meta’nın PyTorch ve Llama modelleri) faydalandı. Başkalarının çalışmalarını temel alarak yeni fikirler geliştirdiler. Çalışmaları açık ve herkesin erişimine açık olduğu için, herkes bundan faydalanabilir. İşte bu, açık araştırmanın ve açık kaynağın gücüdür.”

OpenAI’nin CEO’su Sam Altman da DeepSeek’i denedikten sonra X üzerinde şu paylaşımı yaptı:

“Çalıştığını bildiğiniz bir şeyi kopyalamak (nispeten) kolaydır. Ancak işe yarayıp yaramayacağını bilmediğiniz, yeni, riskli ve zorlu bir şey yapmak son derece zordur. Bunu başardıklarında, bireysel araştırmacılar haklı olarak büyük bir takdir kazanır! Bu, dünyadaki en havalı şey.”

Meta AI’nin kurucusu ve CEO’su Mark Zuckerberg, DeepSeek’in yükselişine karşı Facebook’ta bir paylaşım yaptı ve Meta’nın açık kaynaklı yapay zeka modeli ailesi Llama’nın yeni versiyonunun, bu yıl piyasaya sürüldüğünde “en gelişmiş model” olacağını duyurdu. Zuckerberg paylaşımında şunları söyledi:

“2025, yapay zeka için tanımlayıcı bir yıl olacak. Meta AI’nin 1 milyardan fazla kişiye hizmet veren en önde gelen asistan olmasını, Llama 4’ün en gelişmiş model haline gelmesini ve araştırma-geliştirme çalışmalarımıza giderek artan miktarda kod yazacak bir yapay zeka mühendisinin oluşturulmasını bekliyorum. Bunun için Meta, Manhattan’ın önemli bir bölümünü kaplayacak büyüklükte 2 GW’lık bir veri merkezi inşa ediyor. 2025’te yaklaşık 1 GW’lık hesaplama gücünü devreye alacağız ve yılı 1,3 milyondan fazla GPU ile tamamlayacağız. Bu yıl sermaye harcamaları için 60-65 milyar dolar yatırım yapmayı, AI ekiplerimizi önemli ölçüde büyütmeyi planlıyoruz ve gelecek yıllarda yatırım yapmaya devam edecek sermayemiz var. Bu devasa bir çaba ve önümüzdeki yıllarda temel ürünlerimizi ve işimizi yönlendirecek, tarihi inovasyonların kapısını açacak ve Amerikan teknoloji liderliğini pekiştirecek. Haydi işe koyulalım!”

Görüldüğü gibi Silikon Vadisi yine de yerinde durmuyor ve Nvidia’nın yeni nesil Blackwell çiplerini kullanarak mega kümeler inşa etme planlarını sürdürüyor. Bu çabalar, ABD ile Çin arasındaki yapay zeka savaşında farkı yeniden açabilir.

Bu hafta başlarında, OpenAI CEO’su Sam Altman, ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da bir araya gelmiş ve 500 milyar dolarlık, dört yıllık bir yapay zeka altyapısı geliştirme girişimi olan Stargate Projesi’ni resmi olarak duyurmuştu.